Z artykułu dowiesz się:
- Ile wzrosła płaca minimalna
- Jakie obowiązki ma pracodawca w związku z wyposażeniem stanowiska pracy
- Jakie przywileje zyskali pracownicy na wypowiedzeniu
- Jaką rekompensatę dostaną pracownicy służby cywilnej za pracę w godzinach nadliczbowych
- Jakie zmiany zaszły w emeryturze pomostowej
- Co jeszcze szykuje rząd w kwestii zmian w prawie pracy
Wzrost płacy minimalnej i świadczeń pracowniczych
To chyba najważniejsza zmiana, którą Polacy interesują się już od kilku tygodni. Zapowiedziany rekordowy wzrost płacy minimalnej właśnie stał się rzeczywistością. Pracodawcy są zobowiązani podwyższyć pensje tym pracownikom, którzy zarabiają najmniej, czyli są zatrudnieni na najniższą krajową. W 2023 roku wynosiła ona 3600 zł, podczas gdy w 2024 osiągnęła ona wartość 4242 zł. To oznacza, że więcej zarabiać będzie aż 3,6 mln Polaków. To jednak nie koniec wzrostu płacy minimalnej w tym roku. Od lipca ma ona wynieść 4300 zł.
Zmiany w wysokości płacy minimalnej mają również wpływ na wysokość dodatków i innych świadczeń pracowniczych. One również będą teraz większe. Zmieni się m.in. dodatek za pracę w porze nocnej. Będzie on wynosił kolejno od stycznia do kwietnia – 5,05 zł, od maja do czerwca – 5,30 zł, za lipiec i październik – 4,67 zł, za sierpień i wrzesień – 5,12 zł, za listopad – 5,66 zł i za grudzień – 5,38 zł. Pracownicy mogą również ubiegać się o większe odszkodowanie za mobbing i dyskryminację w pracy. Wysokość odszkodowania będzie teraz równa nowej stawce płacy minimalnej. Zmianie uległa ponadto podstawa wymiaru zasiłku chorobowego. Jest ona wyliczana poprzez odjęcie od minimalnego wynagrodzenia składki na ubezpieczenia społeczne pokrywane przez pracownika. Z tego wynika, że od stycznia wynosi ona 3 660,42 zł, zaś od lipca będzie ona równa kwocie 3 710,47 zł.
Podwyżki płacy minimalnej spowodowały także wzrost odprawy z tytułu rozwiązania stosunku pracy w ramach zwolnienia grupowego. Od stycznia jest to 63 630 zł, a od 1 lipca będzie 64 500 zł. Dla przypomnienia wysokość takiego świadczenia nie może przekraczać 12-krotności płacy minimalnej.
Zatem pracownicy od 2024 roku mogą liczyć na więcej zarówno w zakresie samego wynagrodzenia, jak też obowiązujących ich świadczeń. Dla pracodawców to z kolei dodatkowe obciążenie finansowe. Ich comiesięczne koszty stałe wyraźnie wzrosną. Informacja o podwyżkach nie była jednak poufną informacją i mieli oni odpowiednio dużo czasu, aby przygotować się na te zmiany.
Zmiany w prawie pracy w związku z wyposażeniem stanowiska pracy
Na pracodawców nałożony został też inny obowiązek. Niektórzy muszą dostosować na nowo stanowiska pracy do nowych przepisów BHP. Dotyczy to wszystkich pracowników pracujących przy komputerze, więc większości pracowników biurowych. Jeżeli pracownik przed monitorem komputera spędza przynajmniej połowę dobowego wymiaru pracy, jego stanowisko musi zostać wyposażone w monitor ekranowy lub podstawkę, która pozwala na ustawienie ekranu w taki sposób, aby górna jego krawędź znajdowała się na wysokości oczu pracownika. Poza tym na takim stanowisku pracy musi znaleźć się dodatkowa myszka i klawiatura.
Ma to na celu poprawę warunków pracy osób, które są narażone na stały lub częsty kontakt z urządzeniami elektronicznymi. Praca przy komputerze przestała być traktowana jako komfort i wygoda. Jest ona związana z wieloma niedogodnościami i ryzykiem pogorszenia, a nawet utraty zdrowia. Nowe przepisy obowiązują już od 17 listopada 2023 roku. Pracodawcy jednak mają czas na ich wdrożenie. Stanowiska pracy mają dostosować na nowo do zmienionych przepisów w czasie 6 miesięcy, a więc do 17 maja 2024 roku.
To jeszcze nie wszystko, jeśli chodzi o zdrowie i komfort pracy pracowników spędzających dużo czasu przed komputerem. W przypadku problemów ze wzrokiem u pracownika, pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia mu dofinansowania do szkieł kontaktowych. W tej kwestii pracodawcy mają jednak większą elastyczność w podejmowaniu decyzji. W przepisach prawa pracy nie ma sprecyzowanej wysokości dofinansowania, ma to być regulowane już wewnątrz firmy. Aby jednak pracownik mógł je otrzymać, musi złożyć odpowiedni wniosek, podobnie jak teraz jest w przypadku okularów korekcyjnych.
Prawo po stronie pracownika na wypowiedzeniu
W nowelizacji prawa pracy przewidziano również zmiany dla osób będących na wypowiedzeniu. Sąd uznając wypowiedzenie umowy o pracę za bezskuteczne, może przywrócić pracownika do pracy. Nakłada on na wniosek pracownika na pracodawcę obowiązek jego dalszego zatrudnienia do momentu prawomocnego zakończenia postępowania. Co za tym idzie, w tym czasie pracownik będzie pobierał przysługujące mu pełne wynagrodzenie.
W praktyce oznacza to, że trudniej będzie zwolnić pracownika. Już teraz zatrudnieni podważają decyzje pracodawców o zwolnieniu i wchodzą z nimi na ścieżkę sądowej. Dotychczas jednak nie byli oni na tak wygodnej dla nich pozycji. Teraz będą podlegali ochronie aż do momentu faktycznego zakończenia sprawy. Nie stracą więc swojego źródła dochodu, przynajmniej na czas toczącej się sprawy.
W prawie pracy wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych dla pracowników służby cywilnej
Na zmianach w prawie pracy w 2024 skorzystają również pracownicy służby cywilnej. Dotychczas rekompensatą za godziny nadliczbowe dla pracowników i urzędników służby cywilnej był czas wolny w tym samym wymiarze godzin. To się zmieniło z dniem 1 stycznia 2024. Od teraz za pracę w godzinach nadliczbowych na polecenie przełożonego będzie przysługiwać odpowiednie wynagrodzenie.
W efekcie może to oznaczać, że ostateczne pensje pracowników służby cywilnej wyraźnie wzrosną. Z drugiej strony może być to motywacja dla pracodawców do ograniczenia nadgodzin, które teraz będą ich kosztować nie czas, a pieniądze.
Emerytura pomostowa dla szerszej grupy pracowników
O tym mówiło się już długo, ale dopiero teraz z dniem 1 stycznia 2024 weszły w życie przepisy z 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U z 22 sierpnia 2023 r., poz. 1667). To spowodowało, że emerytura pomostowa przysługuje teraz szerszej grupie pracowników. Należy się pracownikowi, który spełnia następujące kryteria:
- Urodził się po 31 grudnia 1948 roku
- Ma przynajmniej 55 lat (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni)
- Pracował w wyjątkowych warunkach lub miał pracę o szczególnym charakterze przez okres minimum 15 lat
- Ma okres składkowy i nieskładkowy, który dla kobiet wynosi 20 lat, a dla mężczyzn 25 lat
- Po 31 grudnia 2008 roku wykonywał pracę o szczególnym charakterze lub w szczególnych warunkach
Emerytura pomostowa dla takich osób jest wypłacana do momentu uzyskania przez nich prawa do emerytury lub osiągnięcia przez nich wieku emerytalnego, a więc dla kobiet 60 lat, a dla mężczyzn 65 lat.
Co dalej ze zmianami w prawie pracy?
2024 rok zaczął się na pewno łaskawie dla pracowników. Otrzymali wyższą płacę minimalną, wyższe świadczenia pracownicze oraz większe przywileje. Jak jednak wiadomo, prawo pracy nie musi zmieniać się jedynie wraz z rozpoczęciem kolejnego roku kalendarzowego. Rząd już mówi o kolejnych zmianach, które mają, zgodnie z obietnicami, wejść w życie w trakcie trwania roku 2024. Skorzystają na nich m.in. przedsiębiorcy, dla których rząd planuje wakacje od ZUS-u. Oznacza to, że przedsiębiorcy będą mogli wziąć urlop, taki sam, jaki przysługuje pracownikom zatrudnionym na umowę o pracę. Z tego tytułu będą zwolnieni z jednej składki w ciągu roku. Co ciekawe, ma nie mieć to wpływu na wysokość ich przyszłej emerytury. Na chwilę obecną to jeszcze plany, chociaż rząd zapowiedział, że ma się zająć projektem w I kwartale 2024 roku…czas więc ucieka.
Ewidentnie prawo pracy w 2024 jest po stronie pracowników. Pracodawcy muszą się pogodzić ze wzrostem comiesięcznych kosztów, a także ograniczeniami związanymi ze zwolnieniem pracowników. Jak to wpłynie na rynek pracy, czas pokaże.
