Złodziej pomysłów, intrygant, zazdrośnik, krytyk, przemądrzalec, donosiciel – w każdej firmie znajdą się osoby, które nawet najlepszą pracę potrafią zamienić w piekło. Zła atmosfera to też jeden z najczęstszych powodów zmiany pracodawcy, niejednokrotnie nawet istotniejszy niż warunki pracy. Choć współpracowników, podobnie jak rodziny, nie wybiera się, to można spróbować ułożyć sobie z nimi relację.
Toksyczny czyli jaki?
Świadomość tego, że mamy do czynienia z toksycznym zachowaniem nie zawsze przychodzi łatwo. Pół biedy, gdy kolega lub koleżanka z firmowego otoczenia nie kryje się ze swoim pogardliwym stosunkiem do współpracowników, otwarcie okazuje brak szacunku lub publicznie wpada w furię. Znacznie częściej jednak wrogie zamiary ukrywają się pod maską fałszywej przyjaźni i życzliwości. W końcu, aby mieć „materiał” do knucia intryg i być skutecznym w swoim działaniu trzeba najpierw wkraść się w łaski otoczenia. Jak więc rozpoznać toksyczny sposób funkcjonowania? Najczęściej wyraża się on w próbach podważenia czyjegoś autorytetu poprzez rozpowszechnianie o nim negatywnych informacji. Innymi strategiami mogą być próby przypisywania sobie sukcesu, na który tak naprawdę zapracował kolega z biurka obok czy też przekazywanie szefowi, oczywiście „w dobrej wierze”, tego co jego podwładni myślą o nim i jego decyzjach. Toksyczny pracownik zwykle hamuje entuzjazm, próbuje dowieść bezsensu pomysłów członków zespołu. Deprecjonowanie innych to jego sposób na przedstawienie siebie w pozytywnym świetle. Niekiedy jego formy działania są bardziej subtelne: bagatelizowanie cudzych dokonań, okazywanie obojętności lub dręczenie ciszą i milczeniem. Niezależnie od sposobu działania, efekt jest podobny – w towarzystwie takiej osoby czujemy się niespokojni, spięci i znużeni.
Traci cała firma
Toksyczny pracownik wpływa negatywnie na relacje w całym zespole. Długotrwała praca z taką osobą jest bardzo uciążliwa, a z czasem staje się wręcz niemożliwa. Badania psychologiczne dowodzą, że zła atmosfera pomiędzy współpracownikami sprawia, że doświadczamy stresu równie silnego, co ofiary przemocy fizycznej. Czujemy się wyczerpani emocjonalnie, wątpimy we własne siły, towarzyszy nam poczucie bezradności i zniechęcenia. Nietrudno przewidzieć, jak taka sytuacja wpływa na efekty pracy. Mniejsza wydajność, spadek motywacji i zaangażowania wśród zespołu to tylko niektóre jej oczywiste konsekwencje. Dla firmy oznacza to realne straty. Naukowcy z Harvard Business School wyliczyli, że pieniądze zaoszczędzone dzięki zwolnieniu jednego toksycznego pracownika wystarczą do zatrudnianie ponad dwóch bardzo wartościowych!
Nie dać się zatruć
Czasami jednak nie mamy wyboru i praca z nieprzyjazną nam osobą jest koniecznością. Jak najlepiej sobie radzić w takiej sytuacji? Przede wszystkim, warto szukać metod jak najdalszych od agresji i chęci odwetu. Toksycznością łatwo się bowiem zarazić. Zachowujmy bezpieczny dystans a kontakty sprowadzajmy do niezbędnego minimum. Aby nie dać się wciągnąć w dyskusje i sprzeczki, unikajmy przebywania z taką osobą na osobności. Pamiętajmy, by nie dzielić się a nią prywatnymi spostrzeżeniami, ani przeżyciami, rozmawiać raczej o faktach związanych z pracą, które nie pozostawiają pola do interpretacji ani oceny. Rozmowę, która zmierza w kierunku „wyciągania brudów” na temat innych współpracowników, najlepiej ucinać na samym początku a plotki na swój temat (choć może to nie być łatwe) ignorować. Niezawodne w takiej sytuacji może okazać się poczucie humoru i pozytywne nastawienie. Mając świadomość tego, że zmiana kogoś innego niż siebie jest po prostu niemożliwa, warto pomyśleć również nad własnym treningiem asertywności, panowania nad emocjami i wyznaczania granic.
Choć „toksyczność” zwykle budzi wiele emocji, wbrew powszechnym opiniom nie jest to cecha tkwiąca w kimś raz na zawsze. Kto z nas pod wpływem splotu okoliczności i sytuacji, nie zachował się w sposób toksyczny? Warto o tym pamiętać, kiedy przyjdzie nam układać sobie relację z trudnym współpracownikiem.
