Jedyną stałą rzeczą w życiu jest zmiana – głosi starożytna mądrość. Nie inaczej jest w przypadku organizacji. Firma musi się zmieniać, bo przeobraża się otoczenie w którym funkcjonuje. Chęć rozwoju nie zawsze jednak idzie w parze w postawą pracowników, którzy najczęściej chcieliby zachować status quo. W jaki sposób przekonać ich do swoich racji? Jakie taktyki służą przezwyciężeniu oporu pracowników wobec zmian?
Bez pracowników się nie uda
Konieczność wprowadzenia zmian organizacyjnych w firmie może wynikać z wielu przyczyn: duża rotacja pracowników, pojawienie się konkurencji, zbyt wysokie koszty funkcjonowania czy po prostu zmiany przepisów w Kodeksie Pracy. Niezależnie od powodów i zakresu planowanych zmian, w procesie ich przeprowadzania nie można pominąć pracowników. To w końcu od ich akceptacji zależy w dużej mierze powodzenie całego przedsięwzięcia. Są niezbędni zarówno na etapie wprowadzania innowacji jak i ich utrwalania, dlatego tak ważne jest, aby podczas całego procesu przeprowadzania zmian, mieć ich po swojej stronie.
Istnieje kilka taktyk służących przezwyciężaniu oporów wobec zmian, które stosuje się w praktyce kierowania procesem zmian organizacyjnych:
Szkolenia i edukacja
Technika szeroko stosowana w praktyce. Pomaga obniżyć opory wobec zmian oraz przyczynia się do podniesienia jakości wykonywanej pracy pracowników. Stosowana, kiedy do przeprowadzenia skutecznych zmian konieczne jest nabycie nowych umiejętności lub pracownicy muszą nabyć informacje o zmianach. Edukowanie jest szczególnie ważne przy zmianach w obszarze techniki/technologii np. wprowadzenie nowego systemu informatycznego.
Negocjacje i uzgodnienia
Technika mająca zastosowanie szczególnie wobec osób kluczowych dla udanej zmiany. Technika ta jest skuteczna w likwidowaniu oporów wobec zmian przeciwników zmian o dużej sile oddziaływania.
Wsparcie kadry kierowniczej
Technika charakterystyczna przy wdrażaniu zmian. Kierownictwo swoimi postawami przekonuje pracowników, którzy ze szczególną uwagą obserwują liderów zmiany, że należy się zmienić. Kierownictwo powinno też wspierać pracowników, których zmiany bezpośrednio dotyczą.
Partycypacja pracowników w procesie zmian
Jest to nie tylko technika, która ma na celu w osłabieniu oporów wobec zmian, ale pewna filozofia zarządzania, która daje pracownikom wiele uprawnień, możliwości współdecydowania i kształtowania organizacji. Współuczestnictwo ma wiele dodatkowych zalet. Oprócz tego, że osłabia opory wobec zmian pozwala na wypracowanie lepszych rozwiązań, podejmowanie lepszych decyzji i tworzenie lepszych planów.
Manipulacja i kooptacja
Technika stosowana w przypadku, gdy pozostałe okazały się nieskuteczne. Kierownictwo w sposób ukryty przeciąga poszczególne osoby do popierania zmian.
Wyraźne lub ukryte wymuszanie
Technika ta może obejmować groźbę przeniesienia, zwolnienia z pracy. Stosuje się ją w przypadku kryzysu, gdy liderzy zmian i pracownicy popierający zmiany mają wystarczająco dużą siłę do jej przeprowadzenia. Stosowanie jednakże wiąże się z dużym ryzykiem. Wykrycie przez pracowników, że liderzy próbują stosować tę technikę, może doprowadzić do braku zaufania, podejrzliwości, zwiększonych oporów wobec zmian.
Warto pamiętać, że opór występuje podczas całego procesu przeprowadzania zmian. Natomiast kulminacja najczęściej następuje podczas wdrażania samej zmiany, kiedy to pracownicy odczuwają zmianę bezpośrednio na swoim stanowisku pracy. Wybór odpowiedniej strategii pokonania oporów może sprawić, że przeprowadzanie zmian nie będzie się wiązać z przykrą koniecznością zmuszania niechętnie nastawionych do zmian pracowników, by je zaakceptowali.
