Z artykułu dowiesz się:

• Na czym polega test MBTI
• Co sprawdza test MBTI
• Jakie osobowości wyróżniamy na podstawie testu MBTI
• Jak test MBTI można wykorzystać przy budowaniu zespołu
• Jakie wady mają testy osobowości

MBTI – test, który pozwala lepiej poznać siebie

Są ludzie, którzy bez problemu nawiązują kontakty z nowo poznanymi ludźmi, są otwarci i chętnie przejmują inicjatywę, podczas gdy inni wolą pozostać w cieniu i nie najlepiej czują się w towarzystwie obcych im osób. Jednym z łatwością przychodzi opanowanie nowych umiejętności, a drudzy muszą poświęcić temu zdecydowanie więcej czasu. Możemy też zaobserwować urodzonych przywódców, którzy bez problemu potrafią sobie podporządkować innych, ale są też tacy, którzy nie odnajdują się w roli dowodzących. No właśnie, jesteśmy tak bardzo różni, ponieważ posiadamy inne naturalne zdolności i predyspozycje. Może dlatego ktoś zostaje lekarzem, podczas gdy ktoś inny wybiera branżę IT lub decyduje się pójść drogą artystyczną.

Ale jak sprawdzić, że mamy odpowiednie predyspozycje do wykonywania konkretnego zawodu? Jak zweryfikować swoje zdolności, które pozwolą nam dowiedzieć się więcej o tym, czy mamy szansę osiągnąć sukces w danej dziedzinie? Narzędziem wykorzystywanym w tym celu, szczególnie w dużych korporacjach, jest MBTI, czyli test osobowości. Jest to kwestionariusz samoopisowy z pytaniami dotyczącymi naszych mocnych i słabych stron. Rozwiązanie testu MBTI może być jednak dużym wyzwaniem, ponieważ wymaga to obiektywnej oceny samego siebie, trzeba spojrzeć na siebie z innej perspektywy, tylko wtedy wynik będzie wiarygodny.

Kwestionariusz MBTI został opracowany przez dwie kobiety – Katherine Cook Briggs i Isabel Briggs Myers. Nadrzędnym jego celem jest dopasowanie zawodu i rodzaju wykonywanej pracy do typu osobowości konkretnego człowieka. Ma to skutkować dla niego satysfakcją z tego, co robi, jak również szczęśliwym życiem. Poza tym dopasowanie osobowości do wykonywanych zadań ma też znaczący wpływ na zdrowie – jeśli coś przychodzi nam z większą łatwością, jesteśmy zadowoleni z efektów i osiągamy w danym obszarze sukcesy, to czujemy się lepiej i jesteśmy spokojniejsi.

Test MBTI z założenia ma uświadamiać nam różnice pomiędzy ludźmi, a także dostarczać konkretnych informacji na temat własnych predyspozycji i cech. To z kolei ułatwia nam kontrolowanie własnych emocji, ocenę swojego zachowania w obliczu konkretnych sytuacji, a także skuteczność pracy nad swoimi słabościami.

4 obszary oceny osobowości w MBTI

Owszem, jesteśmy różni, ale też każdego człowieka możemy poniekąd przypisać do konkretnej kategorii. Nie oznacza to, że jedni są lepsi, a drudzy gorsi, a po prostu różni. Nie chodzi jednak o to, aby kategoryzować każdego człowieka i dzielić społeczeństwo według konkretnych kryteriów. Ważniejsze jest to, aby lepiej poznać samego siebie i więcej dowiedzieć się o innych w zdecydowanie krótszym czasie. Przydaje się to w dużych zespołach, kiedy dołączają do nich nowi członkowie.

Kwestionariusz MBTI obejmuje 4 obszary, które koncentrują się na innych aspektach osobowości człowieka. Są to:

• Ekstrawersja (E) i Introwersja (I) – chodzi o ocenę tego, czy jesteśmy bardziej skoncentrowani na własnym świecie wewnętrznym czy na tym, co dzieje się na zewnątrz. Ekstrawertycy zorientowani są na aktywnym działaniu. Lubią kontakty z innymi ludźmi, są otwarci i chętni do nawiązywania nowych znajomości. Introwertycy to ludzie bardziej zamknięci. Dużą myślą i analizują, stawiają na głębokie interakcje społeczne, ale rzadko przejmują inicjatywę w kontaktach z innymi ludźmi.
• Poznanie (S) i Intuicja (N) – w tym obszarze oceniamy, czy bardziej koncentrujemy się na tym, co odbierają nasze zmysły czy raczej jesteśmy bardziej skłonni do subiektywnej interpretacji zjawisk zewnętrznych. Poznanie to skupianie się na faktach, na tym, co jest, co widzimy, słyszymy, smakujemy lub dotykamy. Intuicja zaś to trochę abstrakcyjne myślenie, które może stać się rzeczywistością.
• Myślenie (T) i Czucie (F) – ludzi możemy podzielić na tych, którzy podejmują decyzje w sposób logiczni, na podstawie tego, co udało im się ustalić poprzez fakty i tych, którzy uwzględniają ludzi i emocje, skłaniają się bardziej w kierunku tego, co czują, a nie tego, co myślą.
• Ocenianie (J) i Obserwacja (J) – to obszar, w którym chodzi o ustalenie tego, czy szybko podejmujemy decyzje czy jesteśmy skłonni do analizowania i rozważania kilku opcji. Ci, którzy skłaniają się bardziej ku ocenianiu, są bardziej stanowczy w swoich decyzjach, a Ci, którym bliżej do obserwacji, cechują się większą elastycznością i otwartością na sugestie i zmiany.

16 typów osobowości według MBTI

Ostateczne typy osobowości wyróżnione w wynikach testu MBTI są 4-literowymi kodami powstałymi z połączenia i zestawienia w różnych konfiguracjach 4 obszarów oceny osobowości. Wiedząc to, możemy z łatwością rozszyfrować, co kryje się pod tajemniczym kodem. Jeśli więc ktoś powie nam, że jest ISTJ, to już wiemy, że to introwertyk skoncentrowany na poznaniu, podejmujący decyzje stanowczo w oparciu o fakty i skłonny bardziej oceniać, niż obserwować.

Z 8 liter powstało 16 kombinacji i tym samym 16 typów osobowości:

• EPMS – to osoby pragmatyczne, świetnie odnajdujące się w roli liderów. Mają predyspozycje przywódcze i dobrze radzą sobie w zarządzaniu zespołem. Są to m.in. project managerowie, prawnicy i farmaceuci.
• IPMS – są dokładni i sumienni, można na nich zawsze polegać, w pełni oddają się swojej pracy i obowiązkom. Doskonale odnajdują się w takich zawodach, jak księgowi, urzędnicy i web inżynierowie.
• EPOS – to osoby, które lubią pracować w grupie i mają dobrze rozwinięte zdolności współpracy. Przejmują inicjatywę w kontaktach z ludźmi, ale są przy tym wrażliwi i troskliwi. Idealne zawody dla nich to m.in. specjalista ds. obsługi klienta, pracownik społeczny i sprzedawca.
• IPOS – raczej trzymają się z tyłu i rzadko wychodzą z cienia. Cechują się skromnością, ale lubią nieść pomoc innym. Dobrze odnajdują się w zawodach wymagających sumienności i uczciwości, jak nauczyciel, dentysta czy pracownik obsługi klienta.
• EPMB – to osoby, które uciekają od nudy i preferują aktywne życie przepełnione adrenaliną. Są tam, gdzie coś się dzieje. Chętnie podejmują się nowych wyzwań i rozwiązywania skomplikowanych problemów. Są też świetnymi negocjatorami, więc będzie im dobrze na takich stanowiskach, jak bankier, detektyw i inwestor.
• IPMB – tacy ludzie kierują się w życiu logiką. Nie owijają w bawełnę, a są przede wszystkim bardzo prostolinijni. Działają precyzyjnie, jak inżynierowie, analitycy danych i lekarze.
• EPOB – cenią sobie kontakt z innymi ludźmi. Są optymistami, którzy myślą pozytywnie i czerpią radość z życia. Te predyspozycje są doceniane w takich zawodach, jak opiekun społeczny, projektant wnętrz i aktor.
• IPOB – to osoby bardzo empatyczne i ciepłe. Spełniają się wtedy, kiedy pomagają innym. Odnajdą więc satysfakcję m.in. na stanowisku pielęgniarza, fizjoterapeuty czy masażysty.
• ENMS – myślą logicznie, analitycznie i strategicznie. Mają wrodzoną zdolność do bycia liderami, więc najlepiej odnajdują się na wysokich stanowiskach, jak dyrektor, analityk rynkowy i inwestor venture capital.
• INMS – perfekcjoniści z dużą i bogatą wyobraźnią. Potrafią się też z łatwością mocno skoncentrować, więc odnajdą się wszędzie tam, gdzie wymagana jest praca pod presją czasu, czyli jako ekonomiści, doradcy finansowi i bankierzy inwestycyjni.
• ENOS – to ludzie, którzy po prostu lubią ludzi. Często wcielają się w różne role i przejmują inicjatywę przy rozwiązywaniu konfliktów. Najlepiej odnajdują się w pracy w grupie, więc zawody dla nich to m.in. specjalista ds. PR, specjalista ds. HR i manager sprzedaży.
• INOS – lubią przyglądać się z boku, są bardzo dobrymi obserwatorami, a przy tym są godni zaufania. Wykazują się ponadto dużymi zdolnościami komunikatywnymi, więc często podejmują pracę w takich zawodach, jak konsultant ds. rozwoju, terapeuta i psycholog.
• ENMB – cechuje ich skrajność, są bardzo kreatywni, ale twardo stąpają po ziemi. Są uparci i wytrwale dążą do celu. To ludzie przedsiębiorczy, którzy aby zrealizować swój plan, są w stanie złamać reguły gry. Tacy ludzie zajmują się m.in. polityką, przedsiębiorczością i nieruchomościami.
• INMB – chodzą swoimi ścieżkami i nie tak łatwo ich zmanipulować i przeciągnąć na swoją stronę. Są obiektywni, a przy tym kreatywni, dobrze radzą sobie w mediacjach w obliczy trudnych sytuacji. Idealne zawody dla nich to architekt, analityk finansowy i programista.
• ENOB – są to ludzie pewni siebie i potrafią z łatwością dostosować się do każdej sytuacji. Są więc bardzo dobrymi dziennikarzami, konsultantami i dyrektorami kreatywnymi.
• INOB – przemawia za nimi wrażliwość i empatia. Swoje decyzje podejmują najczęściej na podstawie intuicji, dlatego sprawdzają się jako psychologie, graficy i pisarze.

Test osobowości jako narzędzie wspierające pracę zespołu

Umiejętności to jedno, a predyspozycje to drugie, dopiero w połączeniu tworzą naprawdę zgrany team, który pozwala osadzić odpowiednią osobę na właściwym miejscu. Wyobraź sobie, że Twoim zespołem zarządza człowiek konkretny, ale kreatywny, potrafiący przejąć inicjatywę, rozwiązać spory, ale i zmotywować, a kiedy trzeba, wysłuchać i przyznać rację innym. Pod nim są ludzie sumienni, potrafiący współpracować, mający głowy pełne pomysłów, które z otwartością komunikują, są dokładni, ale też umieją przyznać się do błędu. Rozumiesz, jeśli ludzie z odpowiednimi predyspozycjami zajmują właściwe stanowiska, w firmie wszystko idealnie pracuje, jak w szwajcarskim zegarku.

Testy MBTI pozwalają nie tylko lepiej poznać pracowników i pozwolić im lepiej poznać samych siebie, ale również zrobić porządki w zespołach. Często nie dostrzegamy, że osoba, której poszukujemy na zewnątrz, jest blisko, trzeba ją tylko przenieść na inne stanowisko, aby jej się lepiej pracowało, a firma osiągała większe sukcesy.

Wyobraź sobie, że zaczynasz o sobie wiedzieć więcej. Właśnie uświadamiasz sobie, że masz zdolność do rozwiązywania problemów, czego wcześniej nie wykorzystywałeś w swojej pracy i codziennym życiu. Teraz z większą odwagą przejmujesz inicjatywę, chętniej doradzasz i głośniej wyrażasz swoje zdanie. Samoświadomość sprawia, że lepiej wykorzystujemy potencjał swoich zdolności. Pielęgnujemy to, co naprawdę jest naszą mocną stroną, koncentrujemy się na tym, w czym jesteśmy najlepsi.

Test osobowości jest trochę jak mapa. Pomaga stworzyć zespół, w którym każdy zajmuje właściwe miejsce i realizuje się w dobrym kierunku. Pozwala łączyć i dopasowywać tak jednostki, aby się wzajemnie uzupełniały i tworzyły zgrany team. Teraz wystarczy każdemu uświadomić, jaka jest jego rola, czym się naprawdę wyróżnia i jak może tym dysponować, aby pracować na swój indywidualny i wspólny sukces.

MBTI to pułapka?

Na MBTI wylewa się jednak fala krytyki. Nie wszyscy z tak dużym optymizmem patrzą na testy osobowości. Dla niektórych to jedynie próba zaszufladkowania ludzi i zamknięcia ich w sztywne ramy osobowości bez uwzględniania ich indywidualnych predyspozycji i wartości. Są zdania, że testy nie są na tyle dokładne i rzetelne, aby można było tak mocno wierzyć w ich wyniki. Poza tym to kwestionariusze samoopisowe, więc jest duże ryzyko zafałszowania ich wyników, nie mamy przecież pewności, że wszystkie odpowiedzi są zgodne z prawdą. Niektórzy po prostu chcą się kreować na konkretną osobę, w rzeczywistości będąc zupełnie kimś innym.

Jeśli jednak MBTI ma być źródłem rzetelnej i prawdziwej wiedzy, trzeba do testu podejść naprawdę poważnie, wyjść z własnej skóry i spojrzeć na siebie z boku. To naprawdę może być pomocne narzędzie w odkryciu własnych predyspozycji, jak i stworzenia zgranego, współpracującego ze sobą zespołu. To jednak tylko test, więc bazowanie tylko na jego wynikach może zapędzić w ślepy zaułek.