Nadchodzący Windows 10X jest nie tyle Windowsem 10 dostosowanym do urządzeń dwuekranowych, ale przede wszystkim dalszym przeobrażeniem interfejsu użytkownika, a także definitywną zmianą w funkcjonowaniu samego systemu. O ile Windows 10X zdaje się być stuningowaną i obciętą wersją Windowsa 10, przeznaczoną dla urządzeń z dwoma ekranami, to część komentatorów uważa, że w poniższych zmianach widać założenia dalszego rozwoju systemu Windows.
Klasyczne aplikacje Win32 będą uruchamiane w kontenerach. Microsoft zapewnia, że owe kontenery, które działają na wzór maszyny wirtualnej, pozostaną bez negatywnego wpływu na rzecz poprawnego i wydajnego działania większości oprogramowania napisanego w minionych latach. Jest to z pewnością ukłon w stronę bezpieczeństwa IT, lecz jednym z mankamentów projektu wydaje się fakt, iż ustawienia systemowe dla aplikacji uruchamianych w kontenerach mają być uniwersalne, toteż wszystkie aplikacje będę miały dostęp do kamerki internetowej lub żadna. Prócz tego tradycyjna metafora desktopu ma odejść do lamusa, m.in. ma zniknąć Eksplorator Windows, a przewidziane dla niego dodatki firm trzecich nie będą już obsługiwane. Pasek zadań (system tray) także został usunięty. Nie będzie już możliwe edytowanie rejestru. Nadto GUI aplikacji powinno być pisane w duchu Modern UI. Dawne Menu Start ulegnie uproszczeniu, przypominać ma ono przełącznik zadań do którego przypinamy ikony konkretnych aplikacji, stron WWW i ostatnio otwieranych dokumentów, a te zgrupujemy w katalogi . W porównaniu do Windowsa 10 nie będzie można dowolnie przesuwać okien aplikacji, mogą one zajmować jeden ekran bądź zostać rozszerzone na kolejny. Zupełną nowością jest Wonder Bar który jest odpowiedzią firmy z Redmond na Apple’s Touch Bar. Podobnie jak funkcja znana z ekosystemu Apple, Wonder Bar ma się znajdować powyżej lub poniżej fizycznej klawiatury bądź stanowić element programowej klawiatury dostępnej z poziomu systemu.
Windows 10X ma posiadać trzy rodzaje kontenerów - Win32, MSIX i wersję natywną. Pierwsze umożliwi funkcjonowanie programów korzystających z Win32 czy WinForms. Drugie pozwoli uruchomić kontener w kontenerze i zostało przewidziane dla bardziej złożonego oprogramowania. Trzecie zaś to w istocie Modern UI i aplikacje UWP. Prawdopodobnie pierwotnym zamysłem stojącym za tego typu rozwiązaniem jest chęć zrzucenia kompatybilności wstecznej na karby maszyn wirtualnych, dzięki czemu możliwe stanie się unowocześnienie samego systemu. Kontenery Microsoftu mają zagwarantować, że starsze oprogramowanie będzie należycie funkcjonować na urządzeniach zaopatrzonych w dwa ekrany i nie odbędzie się to kosztem czasu pracy na baterii. Osiągnięcie dobrego czasu pracy na baterii w czasie działania kontenerów Win32 i MSIX, odbywa się się dzięki usypianiu całych aplikacji, jeśli ich okno nie zostanie otwarte i na ograniczaniu przeznaczonych dla nich zasobów, kiedy ich okno pozostaje niewidoczne. Można sobie uzmysłowić, że owe programy nie będą zdolne do działania w tle i nie będzie możliwy ich autostart.
Zobacz też: Microsoft chce naprawić aktualizacje Windowsa, wzorując się na Fedorze
Działanie kontenerów odbywa się w izolacji od reszty systemu, to jest, w zamierzeniu, nie będą one miały wpływu na jego wydajność, stabilność i bezpieczeństwo. Różnica pomiędzy kontenerami a typową wirtualizacją polega na korzyści jaką stanowi fakt, że nie ma potrzeby wirtualizowania całego systemu operacyjnego. Windows 10X dokonuje interakcji z kontenerami za pomocą zoptymalizowanego wydajnościowo klientów RDP (pulpit zdalny), osobnych dla kolejnych uruchomionych kontenerów. Kontenery mogą zawierać stosowne sterowniki, wpisy do rejestru i wymagane elementy systemu Windows. Archaiczne biblioteki i rozwiązania programowe ładowane zostają do pamięci indywidualnie, skoro są one wymagane przez daną aplikację, lecz trwają one w izolacji od pozostałych kontenerów i reszty systemu.
Niedawno Microsoft wydał emulator Windowsa 10X, aby deweloperzy mogli zapoznać się z nadchodzącymi zmianami, a w razie czego przebudować własne oprogramowanie, aby było ono w pełni kompatybilne z przyszłą odsłoną Windowsa. Aby skorzystać z emulatora należy posiadać najnowszą wersję Insider Windowsa 10 i mieć włączoną obsługę Hyper-V, następnie w Sklepie Microsoftu trzeba wyszukać “Microsoft Emulator” i zainstalować, po czym odnaleźć w tym samym Sklepie obraz z Windowsem 10X. Nosi on nazwę “Windows 10X Emulator Image”. Zalecane jest utworzenie kopii bezpieczeństwa dysku, przed dokonaniem powyższego procesu.
Windows 10X zadebiutuje na rynku wraz z premierą Microsoft Surface Neo, jaki powinien znaleźć się w sprzedaży pod koniec 2020 roku.
