Czym jest generation gap? To termin, który określa różnice pokoleniowe w poglądach religijnych, politycznych, ekonomicznych oraz w sposobie funkcjonowania w środowisku zawodowym. Czy te różnice mogą być problemem? A może powinny być wyzwaniem? Rynek pracy IT rozwija się dynamicznie, dlatego warto sprawdzić, czy obecne różnice pokoleniowe mają na niego wpływ oraz jakie grupy zawodowe dominują obecnie w branży IT.

Jakie grupy pokoleniowe są obecnie aktywne zawodowo?

Obecnie na rynku pracy wyróżnia się 4 grupy zawodowo aktywnych osób, a są to:

• pokolenie Baby Boomers to urodzeni w okresie 1945-1969 r., którzy w większości są już nieaktywni zawodowo, ale zdarzają się wyjątki, jak CEO niektórych korporacji IT, którzy pomimo sędziwego wieku, nadal są zawodowo aktywni. BB to pokolenie, które dorabiało się fortuny na własnych barkach, niektórzy z nich wykorzystali przewrót lat 90. w Polsce, by się wybić i zaistnieć na rynku pracy. To właśnie ich dewizą było hasło: „Szanuj szefa swego, możesz mieć gorszego”;
• pokolenie X, czyli osoby z roczników 1970-1980 r. To dyrektorzy, menedżerowie i pracownicy wyższego szczebla, którzy dość łatwo adaptują się do zmian związanych z globalną cyfryzacją, ale wolą nawiązywać relacje face-to-face i często uważają, że Internet pełni jedynie funkcję informacyjną, a nie towarzyską. Zarzuca się im, że to oni wykreowali konsumpcjonizm i kulturę pracy, w której pracownicy pracują od rana do wieczora, a nierzadko też po godzinach;
• pokolenie Y, millenialsi, czyli urodzeni na przełomie lat 80/90. To pokolenie, które weszło w kulturę cyfrową jak w masło oraz było świadkami pierwszych globalnych zmian, wywołanych przez cyfryzację. Mówi się, że są uzależnieni od elektronicznych gadżetów, wymagają od pracodawcy elastyczności i stawiają na work-life balance, dużo częściej niż ich poprzednicy. Co ciekawe, są to osoby, które obecnie borykają się z życiem na kredytach, problemami związanymi z wypaleniem zawodowym oraz często wciąż mieszkają w domu rodzinnym, głównie z braku finansów, które pozwoliłyby im na kupno mieszkania;
• pokolenie Z, Zoomersi to najświeższy nabytek na rynku pracy IT. Mocno stawiają granice, dlatego zarzuca się im roszczeniowość i dbanie jedynie o własne potrzeby. To najbardziej szczere i autentyczne pokolenie, które odważnie mówi o swoich problemach, także w pracy. Osoby z pokolenia Z nie boją się konfrontacji, często uczestniczą w społecznych ruchach związanych z walką o równe prawa, a zawodowo oczekują zarobków adekwatnych do umiejętności i szacunku od pracodawcy. Zarzuca się im upośledzoną komunikację interpersonalną, ze względu na to, że są jeszcze mocniej uzależnieni od elektroniki, niż pokolenie X. Trudno się temu dziwić, to pierwsze pokolenie wychowane w dobrobycie i w dobie komputerów, telefonów komórkowych.

Czy pojęcie różnicy pokoleń wpływa na sytuację na rynku pracy IT?

Zdecydowanie! Przede wszystkim, w każdej firmie IT jest widoczny przekrój wiekowy od pracowników ok. 25 rż, do pracowników wyższego szczebla, który mają pomiędzy 40-50 lat. To może sprawić, że komunikacja pomiędzy nimi nie będzie wydajna, jeśli obie strony nie poświęcą czasu na wzajemne zrozumienie swoich perspektyw. Osoby, które dopiero weszły na rynek pracy, są często zmotywowane, by robić wszystko po swojemu, bez konkretnie narzuconej instrukcji. Z kolei osoby z doświadczeniem zawodowym często takich instrukcji oczekują, dlatego menedżerowie mogą mieć problem z komunikacją z młodszymi pracownikami.

Co ciekawe, marketingowcy działający na rynku, którzy chcą wypromować konkretny produkt dla osób w wieku 11-19, muszą w analizie strategii uwzględnić mikropokolenia, oddalone od siebie co 5 lat, by precyzyjnie trafić do tak szerokiej grupy docelowej. Podobnie wygląda sytuacja zawodowa na rynku e-commerce, właściciele sklepów internetowych celują w taką strategię komunikacji, by zainteresować swoimi produktami jak największą grupę osób.

Czy różnica pokoleń w jednym zakładzie pracy to problem, czy wyzwanie?

Wszystko zależy od przyjętej kultury pracy w danej organizacji. Jeśli jest podatna na zmiany, to bez problemu znajdzie się w niej miejsce na dostosowanie warunków pracy do potrzeb każdego pracownika, również tych specjalnych potrzeb, związanych z codziennym funkcjonowaniem osób na spektrum ASD/ADHD, które potrzebują większej ilości przerw lub innego oświetlenia w pokoju, w którym pracują, ze względu na wrażliwość na bodźce.

W wielu firmach, co jest niepokojące, zostawia się tę różnicę pokoleniową samą sobie i wymaga od młodszych stażem pracowników, by dostosowali się do panującej w firmie kultury pracy, która najczęściej wiąże się także z pracowaniem powyżej godzin etatowych lub niekoniecznie na przejrzystych warunkach, z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb, również tych pracowników, którzy niebawem przejdą na emeryturę.

Czy można coś zrobić, by różnica pokoleniowa nie była problematyczna? Przede wszystkim, trzeba być otwartym na zmiany i dialog. Kultura pracy uwzględniająca potrzeby wszystkich pracowników jest niedoścignionym ideałem, który jednak ma szansę zaistnieć, jeśli zmiany w tym celu będą wprowadzane odgórnie, przez właściciela, prezesa, menedżera i lidera zespołu.