Z artykułu dowiesz się:

• Czym właściwie jest Quality Assurance
• Jakie obszary obejmuje Quality Assurance i z czym konkretnie są one związane
• Czym różni się Quality Assurance od testera
• Jakich stanowisk w IT dotyczy QA
• Jaką wartość biznesową dla firmy niesie ze sobą Quality Assurance

Co to jest Quality Assurance?

Quality Assurance często jest utożsamiane bezpośrednio ze stanowiskiem pracy, a dokładnie ze specjalistą do zapewnienia jakości. To się zgadza tylko w pewnym stopniu, ponieważ pod tym pojęciem kryje się znacznie szersze wyjaśnienie i niekoniecznie musi oznaczać osobne stanowisko w firmie.

Quality Assurance to zapewnienie jakości w całym procesie pracy nad projektem, a w przypadku IT nad oprogramowaniem. Co więcej, obejmuje ono zachowanie możliwie jak najwyższych standardów w realizowanych projektach, co dotyczy m.in. analizy postępów czy wyboru odpowiednich narzędzi pracy. Pojęcie Quality Assurance odnosi się bezpośrednio do normy ISO 9000. Jest więc ściśle związane z zarządzaniem jakością. Oprócz tego obejmuje standardy związane ze spełnieniem odpowiednich wymagań jakościowych w firmie.

Sposób zarządzania jakością ma bezpośredni wpływ na powodzenie projektów i ich efekty. Można kierować się zasadą – im szybciej, tym lepiej, uwzględniając przy tym duże ryzyko błędów, lub im dokładniej, tym lepiej, dając sobie więcej czasu, ale też większą szansę na osiągnięcie zamierzonego celu. Trzeba więc sobie odpowiedzieć na podstawowe pytanie, czy mam zasoby i przestrzeń na poprawę błędów, a także czy mogę sobie pozwolić na utratę dobrej reputacji kosztem podjętego ryzyka. Pracodawcy często nie myślą w ten sposób, wierząc, że nie potrzebują zarządzać jakością, aby realizować z powodzeniem wszystkie projekty. To skąd w takim razie wiadomo, że wszystko zmierza w dobrym kierunku? Skąd wiadomo, jakie jest ryzyko błędów i jak go unikać, a także gdzie i na jakim etapie zostały popełnione? W końcu skąd wiadomo, że proces realizacji projektu nie wymaga udoskonalenia, co skutkowałoby jeszcze lepszymi wynikami? No właśnie, bez Quality Assurance tego zwyczajnie się nie dowiemy.

Obszary, jakie obejmuje Quality Assurance

Quality Assurance nie ogranicza się tylko do jednego obszaru działań, chociaż często mylnie jest utożsamiane jedynie z testowaniem. Obejmuje 3 główne obszary:

• Kontrola jakości – jest związana z testowaniem, ale dotyczy wielu działań, jakie temu towarzyszą w zależności od etapu, na jakim znajduje się projekt. O kontroli jakości mówimy w kwestii weryfikacji poprawności działania danego oprogramowania. Zwyczajnie sprawdzamy, czy funkcjonuje tak, jak jest to w założeniach. Poza tym ten obszar obejmuje sprawdzanie zgodności projektu z wcześniejszymi założeniami, czy efekt jest tożsamy z planem. W ramach QA na bieżąco powinno się też odbywać raportowanie, dzięki czemu możliwe jest wychwycenie ewentualnych błędów na wczesnym etapie, zanim projekt zacznie postępować i już trudniej jest go wtedy zmodyfikować, a na pewno wymaga to większej pracy
• Zarządzanie jakością – w tym przypadku nie mamy już do czynienia z testowaniem, a ulepszaniem procesów i zarządzaniem zmianą. W ramach QA tworzy się odpowiednie dokumenty związane z jakością. To m.in. Polityka, czyli krótki dokument zawierający informacje dotyczące podejścia firmy do jakości, a także Strategia Testowa, a więc pewnego rodzaju rozwinięcie Polityki z uwzględnieniem poziomów testów i ich rodzajów. Poza tym zarządzanie jakością to też zarządzanie testami, ustalanie ich planu i harmonogramu. Nie można też zapominać o zmianach w technologiach związanych z zarządzaniem. Trzeba je obserwować i w razie konieczności wdrażać nowe pomysły dla poprawy całego procesu
• Zapewnienie jakości – to już obszar, który nie dotyczy bezpośrednio budowania całego procesu dbania o jakość, ale jest związany z aktywnym działaniem w kierunku realizowania wcześniej zaplanowanych założeń. Chodzi o działania zapobiegające wystąpieniu ewentualnych błędów, jak również wdrażanie procesów i ustalenie, na jakim środowisku odbywać się będzie praca. Trzeba też pamiętać o promowaniu jakości i edukacji zespołu w tym kierunku. Osoba odpowiedzialna za Quality Assurance nie tylko dba o jakość, ale też powinna tę wiedzę wtłaczać w zespół, który świadomy podejmowanych działań w tym kierunku będzie wspierał specjalistę ds. jakości w realizacji jego planu

Quality Assurance to nie testowanie…są znaczące różnice

To już jest jasne – QA to nie to samo co tester, chociaż mogą mieć ze sobą dużo wspólnego. Quality Assurance to pojęcie zdecydowanie szersze i związane z obszerniejszym spektrum działania. Testowanie jest tylko jednym z obszarów QA. Tester oprogramowania koncentruje się tylko na jednym głównym zadaniu – testuje oprogramowanie, sprawdza, czy działa ono prawidłowo…to tylko albo aż tyle. Tester szuka błędów i niedoskonałości, weryfikuje, czy wdrożone zmiany poskutkowały pożądanymi efektami. Tworzy przy tym raporty zawierające informacje dotyczące prawidłowości działania danego oprogramowania.

Quality Assurance jest stanowiskiem zdecydowanie bardziej rozbudowanym. Związane jest z budowaniem i opracowywaniem strategii, kierowaniem zespołem i nadzorowaniem procesów. Specjalista ds. jakości ma nieco ułatwić pracę testerowi. Dlaczego? A no właśnie dlatego, że jego zadaniem jest m.in. unikanie błędów. Jeśli regularnie dbamy o jakość procesu, to tych błędów jest zdecydowanie mniej. Możemy to porównać np. do przeglądu samochodu. Jeśli systematycznie sprawdzamy, czy wszystkie podzespoły pracują prawidłowo, to na bieżąco jesteśmy w stanie usunąć ewentualne usterki. W przypadku kiedy, samochód przez długi czas nie jest sprawdzany, awarie mogą się nawarstwiać, aż ostatecznie pojazd może odmówić posłuszeństwa.

Quality Assurance, a stanowiska w IT

To ciekawe, ale w IT QA może być osobnym samodzielnym stanowiskiem lub powiązanym z innym konkretnym. Przykładem jest Software Tester, który odpowiada za wychwytywanie i raportowanie błędów w oprogramowaniach. Sprawdza aplikacje manualnie, chociaż coraz częściej wspomaga się narzędziami automatyzującymi swoją pracę. Może więc też przejąć obowiązki QA, podejmując się dodatkowych działań związanych z minimalizowaniem błędów. Wtedy często takie stanowisko określa się jako QA Tester.

Z Quality Assurance związane jest też stanowisko Quality Assurance Specialist. To już zdecydowanie większy obszar działań, niż ma to miejsce w przypadku testera. Oprócz tego że przeprowadza on testy, to również troszczy się o to, aby aplikacja spełniała najwyższe kryteria jakości. Nie tylko minimalizuje błędy, ale też koncentruje się na zadowoleniu i satysfakcji użytkownika oprogramowania.

Wyróżnić możemy jeszcze QA Engineera, odpowiadającego za automatyzację testów. Do jego zadań zalicza się optymalizację procesu sprawdzania oprogramowania, czyli ma w pewnym stopniu ułatwić zadanie testerowi. Dba też o udoskonalanie aplikacji i dąży do osiągniecia możliwe jak najlepszych efektów jakościowych.

QA dodaną wartością biznesową w firmie

Dbanie o jakość wciąż jest postrzegane jako dodatkowe działania podejmowane przez firmę. Nie jest ona wpisana w kod DNA każdego przedsiębiorstwa. Często oczywiście firmy podkreślają, że ich największą wartością jest jakość, ale zapytane o to, jak o nią dbają, nabierają wody w usta, ponieważ zwyczajnie nie mają planu działań z tym związanego. Może właśnie dlatego tak bardzo docenia się tych przedsiębiorców, którzy nie tylko podkreślają rolę jakości w swoich projektach, ale otwarcie mówią o tym, jak ją osiągają. Ma to wpływ na relacje biznesowe z partnerami. Jeśli w centrum współpracy jest jakość, to te relacje są bardziej partnerskie. Nie chodzi tylko o przyjęcie zlecenia, jego wykonanie i oddanie. Partner nie ma wrażenia, że firmie zależy jedynie na szybkim zysku. Firma rozumie jego potrzeby, proponuje swoje rozwiązania i na bieżąco informuje go o postępach w pracy. To ważne, szczególnie jeśli chcemy faktycznie realizować projekty ukierunkowane na potrzeby klienta, a nie jedynie o tym mówić bez żadnych konkretnych przykładów.

Quality Assurance ma też wyraźny wpływ na pracę zespołu. Znacznie łatwiej jest podejmować jakiekolwiek działania związane z projektem, jeśli zna się swoje obowiązki i jest się świadomym swojej roli. Ponadto dobrze jest wiedzieć, jak działać, aby popełniać jak najmniej błędów. Poza tym zespół czuje się bezpieczniej, jeśli ktoś kontroluje jakość ich pracy, oczywiście w dobrym tego słowa znaczeniu. Czuje mniejszą presję, ponieważ nawet w przypadku błędu ktoś w odpowiednim momencie zareaguje i zatrzyma całą machinę. Po usunięciu defektu czy wdrożeniu nowego innego rozwiązaniu można ruszać dalej.

W obszarze Quality Assurance trzeba mieć na uwadze jeszcze jedną ważna kwestię – elastyczność i indywidualne podejście do każdego projektu. Oczywiście są odpowiednie dokumenty, które wyznaczają standardy zapewniania jakości. Każdy projekt jest jednak inny i wymaga obiektywnego spojrzenia. Inne podejście powinno się zastosować w przypadku prostych projektów, a nieco inne, jeśli są one bardziej krytyczne. Umiejętność elastycznego tworzenia strategii dotyczącej jakości jest bardzo ceniona u Quality Assurance. Warto mieć ogólny schemat, jednak z założeniem potrzeby jego modyfikacji.

„Jakość” to według Platona „pewien stopień doskonałości”. To poziom zaspokojenia potrzeb konkretnego nabywcy usługi czy towaru. Jakość wymaga zarządzania, aby możliwe było osiągnięcie i utrzymanie najwyższych standardów realizowanych projektów. Ktoś musi więc tę jakość nadzorować, w przeciwnym razie wszelkie podejmowane działania są napiętnowane ryzykiem błędów i niepowodzeń.